«Un país a medio facer«, crítica no « Cartafol»

Manuel Rodríguez Alonso publica en Cartafol de libros unha crítica sobre Un país a medio facer, o libro de xornalismo de Fran Alonso.

«A batalla do paraíso triste», crítica no «Cartafol»

Manuel Rodríguez Alonso publicou no «Cartafol de libros» a súa crítica d’ A batalla do paraíso triste de Xosé Ramón Pena. O crítico remata a crítica da novela do seguinte xeito: «boa novela e que debemos ler para coñecer mellor a historia recente de Portugal. Por outra banda, resulta entretida abondo e ben escrita.»

«A represión lingüística en Galiza no século XX»

Manuel Rodríguez Alonso publica no Cartafol de Libros unha crítica sobre o libro de María Pilar Freitas A represión lingüística en Galiza no século XX. Recollemos o derradeiro parágrafo do texto:

Libro que debe figurar na biblioteca de lingüística de todos os centros e profesores. Mágoa é que estas obras non teñan resonancia nas facultades de filoloxía do resto do Estado, especialmente nos núcleos do pensamento españolista puro e duro. Cando algúns vociferan por aí que nunca houbo leis e decretos que perseguisen o galego, cómpre que lean libros coma este. Tamén debe ser lectura obrigada para os de Galicia bilingüe e mesmo os políticos que queren derrogar as cativas medidas protectoras do galego e que non son quen de pedir que o coñecemento do galego sexa un deber e non só un dereito, como por certo pide o novo Estatuto de Autonomía de Cataluña, aínda que por iso (e outras cousas) estea recorrido perante o Constitucional… Por certo, parabéns para a portada deste libro.

«Mil cretinos» ou o home que miraba pola fiestra

Rafael Fernández Lorenzo publica no Cartafol de libros unha crítica sobre Mil cretinos, o libro de Quim Monzó traducido por Helena González.

Monzó é escritor, tradutor e periodista, pero na súa ampla obra destacan sobre todo os contos e os relatos breves. Pasaron xa algúns anos dende que publicou o seu anterior libro titulado Splassshf, unha recompilación da súa extensa traxectoria narrativa. Reaparece agora coa obra Mil cretinos, acadando de saída o Premio de Narrativa Maria Ángels Anglada.
En Mil cretinos, Quim Monzó mira pola fiestra os balcóns e as tarandeiras da vida que abanean prendidas polas rúas de Barcelona, páxinas prendidas de estraños signos que non queren dicir nada máis alá do normal, do frecuente e habitual. As fiestras son os pulmóns e os ollos das casas, por elas respiramos e miramos, ata algunhas veces saltamos.
A escrita de Monzó en vez de axustar e encaixar convencionalmente a estructura da obra para que estea lista, preparada e finiquitada, bate nos metódicos mecanismos invertindo o proceso creativo, como un reloxo no que as agullas xiran ao revés, pero que rematan sempre con idéntico contido no mesmo final.
Nos relatos A chegada da primavera e O señor Beneset Monzó aborda con ironía e con certa retranca a lóxica dexenerativa das persoas, xogando coa inversión dos roles, de como os fillos pasan de ser os coidados para converterse en “coidadores”. Hai na súa escrita algo surrealista e paranoico, un xeriátrico imaxinario que se sacude as verbas e procura a saída dun labirinto que non ten entrada.
Pero é no relato titulado O corte onde este magnífico traballo acada, ao meu parecer con mestría unha perfecta simbiose entre o absurdo e o real.
A obra do finado Monterroso ten certa semellanza á de Monzó, de non ser pola ovella negra que demente pace polas grandes obras de Miró e de Picasso.
Qim Monzó, constrúe pequenos castellers que se erguen con palabras lixeiras nun mecánico proceso de ironía e acada aos poucos, cun espelido anxaneta os cumios dos relatos saudando sutilmente e con sarcasmo á multitude. Mil cretinos é unha fiestra pola que mirar o cotián, o insólito e excepcional da nosa existencia.

«A Cabeza de Medusa», crítica no «Cartafol»

Manuel Rodríguez Alonso publica unha crítica no Cartafol de libros da novela de Marilar Aleixandre A Cabeza de Medusa, gañadora do premio Fundación Caixa Galicia de Literatura Xuvenil.

A historia da violación das dúas rapazas aparece, como xa dixemos, desenvolvida ao xeito dunha reportaxe e ata con certo didactismo e ensinanza moral que desbota tópicos machistas, que seguen a estar presentes nun tema tan doloroso como é sempre unha violación. Neste sentido a autora deu no albo. Mesmo parece oportuno e non resulta postizo o didactismo. Son un acerto as citas que preceden cada capítulo e que inscriben a violación dentro dunha tradición cultural machista e cruel, sen excluír o noso impresentable Pondal, neste aspecto, por moi autor que fose do himno galego e fundador da escola formalista e non sei cantas cousas máis.

O bo ton da novela mantense en partes, como é o caso da violación en si mesma ou o abandono das rapazas de noite en descampado. Así mesmo no referente á denuncia, rumores machistas, volta á clase despois da violación ou ás presións que os pais do violador exercen sobre Sofía e os seus pais para que retiren a denuncia. A reportaxe e mesmo o didactismo encaixan perfectamente dentro da trama. Son apropiadas tamén as dúbidas que ten Lupe e que a fan retirar a denuncia.

«Xenaro e o misterio da mochila verde», crítica no «Cartafol»

Xenaro e o misterio da mochila verde, a novela de Mar Guerra gañadora do Premio Merlín 2008, continúa recibindo magníficas críticas. Desta volta é o profesor Manuel Rodríguez Alonso quen no Cartafol de Libros publica un texto no que, entre outras consideracións, salienta: « O Premio Merlín de 2008 apostou por unha novela de aventuras infantil que desenvolve temas propios deste tipo de narrativa cun desenlace sorprendente, pois o suspense é un elemento fundamental deste relato. O lector novo sentirase atraído desde o primeiro momento pola figura do misterioso rapaz da mochila verde para atoparse no remate cun desenlace sorprendente, pero moi acaído nos tempos que corren».

«As mellores intencións»: unha boa novela curta

«Unha boa novela curta», «boa noveliña, non só pola preocupación que pola técnica amosa a escritora, senón tamén pola meditación sobre o galego que emprega e as opcións que elixe», son algunhas das valoracións que Manuel Rodríguez Alonso realiza no Cartafol de Vieiros sobre As mellores intencións, a novela de Begoña Paz, premio concello de Riveira. Unha nova crítica entusiasta que sitúa á obra de Paz como unha das mellor acollidas pola crítica entre as publicadas este ano.

«Festina lente», crítica no «Cartafol»

Manuel Rodríguez Alonso publica no Cartafol de Vieiros unha crítica de Festina lente, a novela de Marcos Calveiro que, dende a súa aparición, ven recibindo grande atención por parte da crítica e dos lectores e lectoras. Recollemos un dos parágrafos do texto:

O que máis atrae da novela é que nos presenta un ser solitario. O protagonista Ambrosio Cavaleiro é un gran profesional da encadernación e unha boa persoa. Mais vive só e rodeado dunha auréola de certo misterio, igual ca os que tratan con el. É que Ambrosio era librepensador, descrido, racionalista, lector de libros prohibidos pola Inquisición e homosexual na España do Imperio, católica, belicista e machista. Con todo, Ambrosio e os seus, pola calada, non renunciaron e co paso do tempo venceron á Inquisición. Ese é outro acerto da novela. Xa que logo boa novela histórica, entretida e que dá unha visión axeitada da Galicia dos Austrias, lonxe dos casticismos e fachendosidades dos Alatristes e compañía. Por iso, máis moderna e superior.

«Dicionario de Fraseoloxía Galega», crítica no «Cartafol»

Manuel Rodríguez Alonso publica no Cartafol unha a crítica sobre o Dicionario de Fraseoloxía Galega de Carme López Taboada e María Rosario Soto Arias. Recollemos algúns parágrafos significativos do texto:

Xa que logo, libro utilísimo e do que se poden lucrar non só tradutores e autores, senón tamén o profesorado de lingua, para elaborar exercicios de seu sobre ese sector tan profundamente castelanizado como é o da fraseoloxía. Estes colectivos debían ler o dicionario de xeito obrigado desde o comezo ao remate. […] Dicionario ben feito, contra o que é costume no panorama filolóxico galego, e imprescindible para o profesional da lingua, desde o xornalista, aos actores de dobraxe, pasando por tradutores e profesores.

“Historia da chuvia que cae todos os días”, crítica no Cartafol

Mario Regueira publica no Cartafol de Vieiros unha crítica de Historia da chuvia que cae todos os días, a peza de Roberto Salgueiro merecedora do Premio Álvaro Cunqueiro de textos teatrais 2006. Reproducimos unha anaco do primeiro parágrafo do texto:

Falar a estas alturas da solvencia técnica de Salgueiro como autor dramático é posíbelmente correr o risco de caer na obviedade. A presente obra non representa, nese sentido, unha excepción no seu habitual bo facer, sobradamente demostrado noutras pezas, e non sempre necesariamente aquelas que tamén foron premiadas. Sinxelamente resta destacar desta historia o manexo minucioso do tempo dramático, e a capacidade de converter unha historia que pasaría por unha pequena anécdota familiar nun cadro detallista que abre longas perspectivas cara a problemas comúns da nosa sociedade e consegue explotar a maior parte dos seus matices. Nas escasas corenta páxinas de Historia da chuvia que cae todos os días atínxese non só ao problema endémico da emigración galega, senón que mesmo se dá cabida á nova realidade da nosa terra como receptora de inmigrantes, que á súa vez están a ser explotados.

Un mundo e unha lingua que están a desaparecer

Manuel Rodríguez Alonso publica no Cartafol de Vieiros unha crítica sobre O profesor de vegliota, a novela de Manuel Veiga. Recollemos os dous derradeiros parágrafos do texto:

Neste mundo de alleados, que desprezan a súa lingua e cultura, que destrúen a súa paisaxe, o profesor de vegliota defende a lingua das sete vogais ou ponlle un nome galego á filla. É un elemento perigoso. Só o espera a morte social e, o que é peor, a morte social tamén da súa filla. O mellor para os seres queridos é desaparecer nese misterioso tren.

Con todo, a novela non é derrotista, pois como reflexión final da longa viaxe en tren o profesor de vegliota decide que, aínda que sexamos poucos e sen poder, os vegliotas temos que seguir adiante, como ben di a derradeira frase da novela: Rabexo por unha oportunidade, por sobrevivir entre eles. Xa que logo, unha chamada á resistencia vegliota fronte á asfixia dos do pensamento único e lingua tamén única, especialmente se é a deles.

Lembranza, ideario e pedagoxía

Mario Regueira publica no Cartafol de Vieiros unha crítica de Recordar doe, o libro de memorias escolares e universitarias de Herminio Barreiro. Recollemos un parágrafo do texto:

[…] A narración un tanto anárquica destas memorias, na que se salta con facilidade da referencia bibliográfica, á reflexión política para retomar outra vez o fío conductor da memoria, lembra en ocasións ao estilo creado no ámbito dos blogues e outro tipo de narracións contemporáneas, dotando o contado dunha frescura que non teñen outros libros de memorias similares.